پنجره آلارم، سیستمی است که از بخش های قابل مشاهده “پنجره مانند” با یک لامپ هشدار دهنده تشکیل شده است که به عنوان نشانگر مرکزی، وضعیت خطا یا حادثه در تجهیزات یک سیستم یا فرایند را آشکار می کند تا توجه پرسنل عملیاتی را برای رویدادها یا شرایط غیرعادی به خود جلب کند.
به صورت معمول هر پنجره آلارم برای شناسایی یک خطا و موضوع تحت نظارت آن، نشان گذاری می شود پس در هر پنجره، نام فرآیند حک می شود. هنگامی که یک وضعیت هشدار گزارش می شود، علاوه بر سیگنالی که موجب روشن شدن لامپ می شود (دیداری)؛ سیگنال دیگری نیز به صورت صوتی (شنیداری)، اعلام نقص فنی می کند. به صورت معمول لامپ سیگنال تا زمان رفع نقص فنی به صورت دستی یا خودکار روشن باقی می ماند و به سمت پنجره روشن و چشمک زن عمل می کند.
در سیستم های کنترل فرآیندهای صنعتی، این پنجره ها بخشی از تجهیزات کارخانه محسوب می شوند. لامپهای هر پنجره توسط بخش سخت افزاری ارتباطی سیستم هشدار و یا از طریق سیستم DCS و نرم افزاری در کارخانه کنترل میشوند و به گونه ای تنظیم شدهاند تا زمانی که شرایط فرآیند وارد حالتی غیرعادی میشود (هم چون افزایش دما، کاهش فشار، قطع شدن جریان آب خنککننده یا بسیاری موارد دیگر)، وارد عمل شوند.
در ماژول های منطقی پنجره آلارم های تک نقطه ای یا چند نقطه ای، چراغ های پنجره بر اساس استاندارد ISA 18.1 از پیش انتخاب یا برنامه ریزی شده و کار می کنند. در یک توالی زنگ متداول، نور در پنجره چشمک می زند و زنگ یا بوق به صدا در می آید تا توجه اپراتور را به هنگام تشخیص وضعیت هشدار جلب کند.
اپراتور می تواند زنگ هشدار را با یک دکمه خاموش کند و تا زمانی که فرآیند در حالت هشدار باشد، پنجره روشن می ماند. هنگامی که زنگ هشدار خاموش می شود (شرایط فرآیند به حالت عادی باز می گردد)، لامپ های پنجره خاموش می شوند. نصب پانل های اعلام کننده در یک کارخانه به نسبت پرهزینه است زیرا سیم کشی تجهیزات به دستگاه های متصل به آلارم در آن کارخانه مبلغ بالایی را به خود اختصاص می دهد.
از آنجایی که در پنجره های آلارم از لامپ های رشته ای استفاده می شود، همیشه یک دکمه لامپ تست (Lamp Test) برای تشخیص زودهنگام خرابی لامپ ها به کار گرفته می شود. به طور معمول در سیستمهای کنترل توزیع الکترونیکی مدرن به سیمکشی کم تری نیاز است زیرا سیگنالهای فرآیند را میتوان از طریق باس و توسط سیستم DCS به روی مانیتور فعال نمود هم چنین پنجرههای نشان دار شده با نمایشگرهای HMI بر روی مانیتور رایانه جایگزین میشوند. دقت شود که رفتار سیستم های هشدار و رنگ های مورد استفاده برای نشان دادن آلارم ها استاندارد است. استانداردهایی هم چون ISA 18.1 یا EN 60073، خریداری سیستم ها و آموزش اپراتورها بر اساس استاندارد رنگ را ساده تر می نماید.
نحوه عملکرد آلارم آنانسیتور به این صورت است که هر زمان سیگنال ورودی آلارم از حالت عادی باز به بسته (NO→Close) یا از حالت عادی بسته به حالت باز (NC→Open) تغییر می کند، آلارم از حالت غیرفعال به حالت هشدار تغییر می کند. از طرفی سیستم تشخیص فوری ورودی خطا که آن یک زنگ صوتی است به همراه تصویر همراه آن، سبب جلب توجه اپراتورها به وضعیت جدید می شود.
بخش مرکزی در بیش تر پنجره های آلارم (Alarm Annunciator) دارای چهار کلید اصلی قابل برنامهریزی عملکردی Mute ,Acknowledge ,Reset و Test است: